αιμός

I

Ορεινό σύστημα της νότιας Ευρώπης, το οποίο εκτείνεται με κατεύθυνση από τα Α προς τα Δ, κυρίως στο κεντρικό τμήμα της Βουλγαρίας. Οι οροσειρές αυτές, που εκτείνονται σχεδόν παράλληλα προς τη ροή του Δούναβη σε μήκος 600 χλμ., φτάνουν προς τα Δ στον ποταμό Τίμοκ, ενώ στα Α οι ακραίες διακλαδώσεις τους φτάνουν έως τη Μαύρη θάλασσα. Ο Α. έχει μέσο υψόμετρο μικρότερο από 1.000 μ. και παρουσιάζει πολλούς και προσιτούς αυχένες, από τους οποίους περνούν σπουδαίες συγκοινωνιακές αρτηρίες και σιδηροδρομικές γραμμές. Η ψηλότερη κορυφή του Βαρχ-Μπότεβ (Γιούμρουκτσαλ, 2.373 μ.) βρίσκεται στην κεντρική περιοχή· άλλες ψηλές κορυφές είναι το Βέζεν (2.197 μ.) και το Μίτζορ (2.168 μ.).

Το ορεινό αυτό συγκρότημα, το οποίο στα Β χαμηλώνει βαθμιαία κατά τη δεξιά όχθη του Δούναβη, στα Ν κατεβαίνει απότομα σε στενά βάραθρα, πέρα από τα οποία υψώνεται ο Αντιαίμος (Σρέντνα Γκόρα και Σάρνενα Γκόρα) και τα χαμηλά βουνά που είναι γνωστά για τις ειδικευμένες καλλιέργειες οπωροφόρων.

Ο Α., ο οποίος συνδέεται σταΒΔ με την οροσειρά των Καρπαθίων, σχηματίστηκε από τις ορεογενετικές κινήσεις που επέδρασαν κατά διαφορετικό τρόπο στους τρεις τομείς: δυτικό, κεντρικό, ανατολικό. Ο δυτικός και ο ανατολικός Α., που αποτελούνται από ένα σύμπλεγμα κρυσταλλοσχιστωδών πετρωμάτων, ανυψώθηκαν εξαιτίας ενός φαινομένου πτύχωσης κατά τον παλαιοζωικό αιώνα. Ειδικότερα ο δυτικός Α. καθώς υψώνεται σχηματίζει ένα επιβλητικό τείχος που το αυλακώνει βαθιά ο ποταμός Ίσκαρ, ο οποίος τον χωρίζει από τον κεντρικό Α. Ο τελευταίος, καθώς έχει σχηματιστεί από ορεογενετικές μετατοπίσεις του καινοζωικού αιώνα, έχει τα μεγαλύτερα υψόμετρα του συγκροτήματος και παρουσιάζει γενικά τραχύτερη μορφολογία.

Από τις βόρειες πλαγιές του Α. κατεβαίνουν στον Δούναβη διάφοροι ποταμοί, κυριότεροι από τους οποίους είναι ο Ογκόστα στο δυτικό τμήμα, ο Όσαμ και ο Γιάντρα στο κεντρικό και ο Λομ στο ανατολικό. Ο Ίσκερ, που αντίθετα διαρρέει την οροσειρά σε όλο της το πλάτος, φέρνει στον Δούναβη τα νερά του λεκανοπεδίου της Σόφιας. Το τοπίο του Α. χαρακτηρίζεται, ιδίως στο ανατολικό τμήμα του, από θολοειδείς όγκους, βοσκότοπους με μεγάλη έκταση και από πλήρη έλλειψη αιωνίων χιονιών, εικόνα που θυμίζει την τυπική όψη των παλαιών ορέων της κεντρικής Ευρώπης. Αξιόλογη σημασία έχει ο Α. από κλιματολογική άποψη: αποτελεί φράγμα στο οποίο σταματούν οι ψυχροί βόρειοι άνεμοι· έτσι, ενώ στα Β του Α. το κλίμα έχει χαρακτηριστικά ανάλογα με αυτά της νότιας Ρωσίας, στα Ν είναι εξαιρετικά αισθητή η επίδραση της Μεσογείου.

Τουρκικά ο Α. ονομάζεται Μπαλκάν (= δασώδης περιοχή) απ’ όπου πήρε την ονομασία της η Βαλκανική χερσόνησος. Βουλγαρικά λέγεται Στάρα Πλάνινα (= παλαιό βουνό).

Ο Αίμος, γνωστός και με την ονομασία Βαλκάνια, συνδέεται από τα πανάρχαια χρόνια με την Ελλάδα, καθώς αναφέρεται σε μυθολογικό ήρωα που οι θεοί μεταμόρφωσαν σε βουνό.

II

Όνομα μυθολογικών προσώπων.

1. Γιος του Βορέα και της νύμφης Ωρειθυίας, βασιλιάς της Θράκης. Σύζυγός του ήταν η Ροδόπη. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, η Ροδόπη και ο Α. ήταν αδέλφια, αλλά δημιουργήθηκε ανάμεσά τους τέτοιος έρωτας, ώστε εκείνη να τον αποκαλεί Δία και εκείνος να την αποκαλεί Ήρα. Οι θεοί όμως θύμωσαν για τη χρησιμοποίηση του ονόματός τους και τους μεταμόρφωσαν σε βουνά με τη γνωστή και σήμερα ονομασία. Γιος των ερωτευμένων αδελφών ήταν ο ποταμός Έβρος.

2. Γιος του Άρη, σύμμαχος του βασιλιά της Μυσίας Τήλεφου. Σύμφωνα με την παράδοση ο Α. σκοτώθηκε σε μάχη. Νεότεροι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο θρύλος αυτός είναι πλαστός και δημιουργήθηκε από τον βασιλιά της Περγάμου Ευμένη Β’ για να θεμελιώσει τις εδαφικές βλέψεις του στη Θράκη.

3. Βασιλιάς των Σκύθων. Από το όνομα του γιου του Ερίδιου, πήρε το όνομά του και ο ομώνυμος αρχαίος ποταμός, ο κατοπινός Ίρις.

4. Τύραννος στη Θράκη. Σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον του Βύζαντα.

* * *

αἱμός, ο (Α)

πυκνό δάσος, δρυμός.

[ΕΤΥΜΟΛ. βλ. λ. αιμασιά].